Strategieën: motorische vaardigheden

Strategieën: motorische vaardigheden

Er zijn ook leerlingen met AS die nooit zelfstandig zullen kunnen lopen. Degenen met de ernstigste fysieke beperkingen hebben hulp nodig om autonomie over hun lichaam te verkrijgen. Het hoeft niet zo te zijn dat deze leerlingen moeten wachten tot zij voldoende spierspanning en motorische beheersing hebben om zelfstandig daarheen te gaan waar zij naartoe willen. Autonomie over hun lichaam kan betekenen dat zij alternatieven voor lopen krijgen, zoals het leren geven van aanwijzingen aan anderen waar zij naartoe willen of instructie in het leren hanteren van een gemotoriseerde rolstoel. Communicatiebemiddeling zou deze leerlingen moeten leren:

• om te vragen ergens heen gebracht te worden
• om op één plaats te blijven
• of om anderen te roepen om bij hen te komen.

Leerlingen met AS gebruiken vaak aangepaste stoelen of rolstoelen, maar staan bekend om hun wijde, slecht gerichte hand- en armbewegingen. Ze hebben dus aanpassingen en technologische hulpmiddelen nodig om instructie voor hen toegankelijk te maken en hen te helpen te laten zien wat ze geleerd hebben.

Leerlingen die dyspraxie hebben kunnen baat hebben bij methodes zoals “backward chaining”: het in stapjes én van achter naar voor aanleren van handelingen. De laatste stap is meestal het makkelijkst en zo ontwikkelt de hele handeling zich door middel van succesvolle ervaringen. Het systeem werkt met deze volgorde omdat er in het begin zo weinig mogelijk aansturing nodig is en de bewegingen worden geoefend in natuurlijke en voorspelbare situaties. Deze strategieën bereiden de leerling voor op het in gang zetten van motorische taken als onderdeel van een natuurlijke stroom van activiteiten. Dat is beter dan te proberen een taak in gang te zetten als reactie op een plotselinge opdracht.

Beheerste fijne motoriek zal voor de meeste leerlingen met AS moeilijker zijn dan de grotere grove motoriek. Door de combinatie van problemen met de sensorische informatieverwerking, zoals een afkeer van aanrakingen en de moeite om de fijne motoriek aan te sturen, zal er vaak verzet zijn tegen fysieke hulp (hand over hand) of taken die het vasthouden van instrumenten vereisen. Aangepaste hulpmiddelen kunnen hen helpen met hun schooltaken. Leerlingen die problemen hebben met prikkelverwerking (zoals afkeer van aanrakingen) zouden door een ergotherapeut onderzocht moeten worden. Zulke leerlingen hebben misschien ondersteunende middelen nodig zoals bijvoorbeeld bij schrijven.

Alternatieve schrijfmaterialen (Hanser 2010) kunnen zijn:

• doorkijkramen,
• alfabetkaarten die met behulp van een tweede persoon voorgelezen kunnen worden, totdat de leerling de letter die hij of zij wil gebruiken aangeeft (partner-ondersteund-scannen), 
• op touchscreen technologie gebasserde apparaten,
• een aangepast computertoetsenbord.

Deze ‘alternatieve schrijfmaterialen’ kunnen er voor zorgen dat de sensorische en fijne motorische belemmeringen weggenomen worden. Daardoor krijgt de leerling de ruimte zich op schrijven te concentreren en gedachten te ontwikkelen en te formuleren.