Emoties

Emoties

Leerlingen met het Angelman syndroom worden algemeen beschreven als vrolijk, soms overenthousiast en zeer gemotiveerd door de sociale aspecten van het leerproces. Velen zijn uitbundig en echte gezelschapsmensen. Ze laten vaak een glimlach of lach zien om de aandacht van anderen te trekken en vast te houden. Die strategie is erg effectief. Zelfs wanneer volwassenen in hun omgeving (voor onderzoeksdoeleinden) geïnstrueerd worden om niet terug te lachen, vertellen die volwassenen dat het bijna onmogelijk is om niet in te gaan op dat glimlachende contact maken.

Veel leerlingen hebben een intense drang om oogcontact te maken en te houden met hun sociale partners. Oogcontact, lachen en glimlachen hebben voor veel kinderen met AS bijzonder grote waarde als positieve bevestiging.

Begeleiders van sommige leerlingen met AS zullen de aandacht door gebruik van oogcontact strategisch willen inzetten om het leidinggeven in de klas te vergemakkelijken.

Probleemgedrag
De combinatie van een sterk verlangen om sociaal contact te maken en het ontbreken van actief mondeling taalgebruik kan aan de basis liggen van sommige gedragingen die AS leerlingen vertonen. Iemand vastgrijpen komt bijvoorbeeld algemeen voor. Na verloop van tijd kan iets als vastgrijpen zich ontwikkelen naar meer agressief gedrag, behalve als ouders en begeleiders samenwerken om consequent in te gaan op de sociaal meer geaccepteerde vormen van aandacht vragen, zoals met de stem en de ogen.

Als pogingen tot sociale interactie door middel van oogcontact of stemgeluid mislukken, kunnen leerlingen gedrag ontwikkelen dat moeilijker te negeren is, zoals aanraken, vastgrijpen, aan het haar trekken of krabben.

Over het algemeen vertonen leerlingen uitdagend gedrag om iets te vragen wat ze graag willen (zoals sociaal contact of een tastbaar voorwerp) of om een niet-gewilde situatie uit de weg te gaan.

Sommigen gebruiken agressief gedrag om een eind te maken aan de eisen die aan hen gesteld worden, of omdat ze zich niet lekker voelen of pijn hebben. Het is belangrijk dergelijk gedrag vanuit een functioneel perspectief te analyseren, zodat begeleiders begrijpen wat de leerling wil bereiken of duidelijk maken.

Als de leerling uitdagend gedrag gebruikt om ‘nee’ te zeggen, dan heeft hij of zij een effectievere manier nodig om ‘nee’ te kunnen zeggen, b.v. door specifiek te zijn of meer sociaal gewenst te communiceren. Het nee-zeggen moet dan ook gerespecteerd worden. Deze leerlingen kunnen bijvoorbeeld leren om ‘nee’ te zeggen via hun communicatiesysteem (pictogrammen, spraakcomputer, ja, nee spraakknop, e.d.)

Sommige leerlingen hebben zodanig probleemgedrag dat een gedragstherapeut ingeschakeld moet worden. Probleemgedrag heeft direct te maken met de communicatiebehoeften enerzijds en de impulsbeheersing van de leerlingen anderzijds. Over het algemeen vertonen leerlingen met AS een ongewoon sterke flexibiliteit in hun gedrag – zoals coöperatieve reacties op onverwachte veranderingen in hun omgeving, begeleiders of dagelijkse routine – vergeleken bij leerlingen met een andersoortige verstandelijke beperking.

Vrolijkheid
Sommige leerlingen gebruiken glimlachen en lachen als een afleidingsstrategie zodat volwassenen geen moeilijke eisen aan hen zullen stellen. Lachen kan een heel scala aan gemoedtoestanden uitdrukken, waaronder verlegenheid, ongemak, angst en pijn. Door hun beperkte repertoire aan communicatiemogelijkheden en de inspanning die nodig is om motorische reacties te plannen en uit te voeren, wordt lachen en glimlachen bij gebrek aan beter de standaard uitdrukking van veel complexe gemoedstoestanden.

De vrolijkheid die bij het Angelman syndroom hoort, betekent niet dat de leerling altijd blij is.

Gezondheidsfactoren
Begeleiders en gezinsleden moeten alert reageren op veranderingen in de gemoedstoestand en de persoonlijkheid. Agressie (in het bijzonder zelfverwonding) kan erop wijzen dat de leerling pijn heeft of zich onveilig voelt in specifieke omstandigheden. Veranderingen in de persoonlijkheid, zoals plotselinge agressie of angst of een plotselinge vermindering van de impulsbeheersing, kunnen ook een symptoom zijn van een bepaalde vorm van epilepsie die zich soms bij het Angelman syndroom voordoet.

Ook tandheelkundige zorg verdient speciale aandacht.
Frequent tandenknarsen kan b.v. leiden tot ernstige gebitsslijtage. Zonder tandheelkundige zorg zouden zelfs de zenuwen bereikt kunnen worden met veel pijn tot gevolg. De vereniging heeft een brochure “Dental Alerts” uitgegeven waarin veel van deze problemen worden beschreven door specialisten op hun vakgebied. Voor leden is deze brochure gratis aan te vragen via:
info@angelmansyndroom.nl