Themakamer
- Een Themakamer is een plek of ‘methode’ voor familie, mantelzorgers en professionele hulpverleners om met elkaar in gesprek te gaan over de zorg en ondersteuning van mensen met verstandelijke beperkingen.
- Een Themakamer is ontwikkeld als een digitale variant van de Dementietafel. Dit is een methode waarmee 'live' bijeenkomsten in de regio worden georganiseerd over verstandelijke beperking, ouder worden en dementie. De Dementietafel is ontwikkeld in het project 'Dementietafel - delen en verbeteren'. KansPlus, belangennetwerk verstandelijk gehandicapten, in initiatiefnemer en penvoerder van dit project.
- Als partner binnen het Waihona-project heeft KansPlus mee geholpen om een digitale variant van de Dementietafel voor zeldzame aandoeningen op te zetten. Dit onder de naam Themakamer.
Over de Themakamer
Een Themakamer is een digitale bijeenkomst voor familie, vrienden en professionele hulpverleners van mensen met een (zeldzame) aandoening en een (verstandelijke) beperking. In een open en vertrouwde sfeer delen zij ervaringen en kennis met elkaar over de ondersteuning of gezondheid van deze mensen.
Familie, vrienden en professionele hulpverleners kunnen hun verhaal kwijt (lotgenotencontact), hun ervaringen en kennis delen en leren van elkaars vragen.
"Bij de themakamer is het gesprek, de uitwisseling het meest waardevol. Door dit op een goede manier te organiseren, levert dit begrip op voor elkaar én komt het tegemoet aan de enorme honger aan informatie die er duidelijk, bij alle partijen, bestaat. Ook de signaal-mogelijkheid van een themakamer is belangrijk: vragen die onbeantwoord blijven tijdens de discussie, kunnen worden gekoppeld aan nader onderzoek. Beide facetten vergroten de kans op verbetering van zorg en ondersteuning.”
Voor wie is de Themakamer?
De Themakamer is er voor familieleden, vrienden en professionele hulpverleners van mensen met verstandelijke beperkingen.
- Familieleden (of verwanten): ouders, broers en zussen, opa's en oma's, ooms en tantes, nichten en neven.
- Vrienden: vrijwilligers, buren, kennissen, anders betrokkenen.
- Professionele hulpverleners: begeleiders, onderwijzers, gedragsdeskundigen, (para)medici, onderzoekers.
Medewerkers van gemeenten of gemeentelijk instanties kunnen ook bij de Themakamer worden betrokken.
Omdat zij de ambulante ondersteuning van mensen met verstandelijke beperkingen verzorgen.
- Mensen die beleid maken rond ondersteuning voor mensen met verstandelijke beperkingen die thuis of begeleid zelfstandig wonen, en voor hun familie en vrienden.
- Medewerkers van sociale wijkteams, consulenten.
Vervolgens kunnen ook mensen met (verstandelijke) beperkingen zelf meepraten in de Themakamer.
NB: Familieleden (en ook hulpverleners) kunnen het juist prettig vinden om zonder hun familielid of cliënt met elkaar in gesprek te gaan. Mensen met verstandelijke beperkingen zelf kunnen het veelal niet goed volgen. We kunnen wel kiezen voor een thema dat ook deelnemers met een verstandelijke beperking aanspreekt. Bijvoorbeeld het thema 'levensverhalen/levensboeken'.
Wat willen we bereiken met een Themakamer?
- Elkaar ontmoeten (netwerken), ervaringen en kennis delen.
- Leren van elkaars vragen.
- Signaleren welke vragen onbeantwoord blijven en dit koppelen aan onderzoek.
Formele doelstellingen van de Themakamer zijn:
- een betere kwaliteit van ondersteuning (adviezen die in de themakamer worden gegeven, moeten hiertoe worden geëvalueerd, verdiept en verbeterd)
- de bewustwording van professionals en verwanten ten aanzien van de specifieke vragen
- een betere kwaliteit van geleverde zorg door professionals.
De Themakamer als digitale bijeenkomst
- Een Themakamer-bijeenkomst verloopt volgens een vaste structuur (bijvoorbeeld in vijf blokken).
- Betrokken professionele hulpverleners, familieleden en vrienden nemen aan de bijeenkomst deel.
- De gespreksleider zorgt er voor dat de bijeenkomst goed verloopt en dat mensen zich veilig voelen en aan het woord komen.
Dit naar voorbeeld van de Dementietafel als bijeenkomst.
In deze infographics is te zien welke organisatie-elementen belangrijk zijn voor het welslagen van de bijeenkomst.
Organisatie-team Themakamer
Dit zijn de mensen die vorm geven aan de Themakamer:
- een 'gastheer': dit is de organisatie die de ruimte ter beschikking stelt en verbindt met de communicatiekanalen van de deelnemers
- een gespreksleider/coördinator: iemand die de bijeenkomst opent en begeleidt
- een gastspreker: iemand die het thema inleidt, meer vertelt over het thema of over eigen ervaringen
- vrijwilligers: (ervarings)deskundigen die mensen verwelkomen, informatie aanreiken en individuele vragen beantwoorden.
Programma-verloop Themakamer
Het programma verloopt volgels een vaste structuur van drie blokken.
- Dag 1 - kick-off: welkom, presentatie thema (ondersteund met film/webinar, chat)
- Periode 2 - discussie: delen ervaringen
- Periode 3 - evaluatie: informele discussie
- Afsluiting - publicatie: samenvatting van discussie voor de deelnemende groep én voor ander publiek.
Dag 1 - Kick-off
'Inloop'
De deelnemers aan de Themakamer worden bij binnenkomst welkom geheten door de mensen van het organisatieteam. Zij verwijzen naar mogelijkheden van de Themakamer en de hulpmiddelen (via een instructie filmpje).
Welkom en presentatie thema
De gespreksleider/coördinator opent de bijeenkomst. Hij beschrijft wat er gaat gebeuren op de pagina en kondigt het thema en de gastspreker/gastpresentatie aan.
Een gastspreker leidt het thema van de bijeenkomst in.
Mogelijkheden om een thema in te leiden:
- presentatie door deskundige hulpverlener (bijvoorbeeld een psycholoog, orthopedagoog, gedragsdeskundige, begeleider) of ervaringsdeskundige, ondersteund door goede leesbare tekst en beelden.
- film, aan de hand van de film in gesprek met aanwezigen. Wat herkennen zij, wat roept het op?
- webinar met interview met een ervaringsdeskundige, familielid, hulpverlener, externe deskundige. Zij geven voorbeelden, persoonlijke verhalen. Herkennen mensen zich hier in?
Inge’s broer Jurgen heeft een verstandelijke beperking en dementie. In een tweegesprek met de gedragskundige van de zorgorganisatie waar Jurgen woont, vertelt zij over haar broer.
“Ik ben het gewend om te leven met een broer die een beperking heeft. Maar ik ben het niet gewend om te leven met iemand die dementie heeft. Dat is voor ons allemaal nieuw en ook erg moeilijk. Toen Jurgen 50 werd, hebben we een fotoboek voor hem gemaakt. Wij hebben als familie ook veel aan dit fotoboek. Het laat zien hoe Jurgen was.”
“Het is goed om met elkaar te praten over dementie bij mensen met een verstandelijke beperking. Dat hebben wij als familie ook gedaan met de hulpverleners. Het heeft ons dichter bij elkaar gebracht.”
"(Bron: ZEG’s, december 2014)"„
Bij de Dementietafel in Angerlo speelt zij een vrouw met dementie. Ze laat mensen in de zaal op haar reageren.
Zo speelt Marga een scène waarin ze op haar oma zit te wachten, die al lang overleden is. “Als iemand dan steeds te horen krijgt dat haar oma toch al lang dood is, dan krijgt ze keer op keer een enorme schok. Want ze weet steeds niet meer dat haar oma dood is. Het is belangrijk bij mensen met dementie dat je hen zekerheden geeft en niet dat je ze steeds tegenspreekt of hen inwrijft dat het niet klopt wat iemand zegt.„
Pauze
Tijdens het moment van presentatie kan een pauze worden ingelast. Er is dan 'live' gelegenheid voor onderling contact en ruimte voor chat en foto's. Het organisatie-team kan met de deelnemers in gesprek, hen stimuleren om hun ervaringen te delen en vragen te stellen.
De gespreksleider kan de pauze ook benutten om vragen of opmerkingen van de aanwezigen te inventariseren (via de chat). De gespreksleader kan zich richten op de vragen en zo de discussie voorbereiden.
In de pauze is er ook gelegenheid voor de deelnemers om de 'informatietafel te bekijken' (informatiebronnen die gegeven worden, reacties van anderen). Het is wenselijk dat er iemand van het organisatie-team te bereiken is bij de informatietafel. Dit voor het eventueel beantwoorden van vragen en het verwijzen van mensen.
In een gastenboek (bij de informatietafel) kunnen bezoekers aangeven welke informatie zij willen ontvangen. Ook kunnen zij er tips en opmerkingen in kwijt.
Periode 2 - Discussie
De gespreksleider nodigt mensen uit hun reacties en eigen ervaringen te vertellen.
